Prace remontowe i konserwatorskie w kościele w roku 2018 – 2023
Prace renowacyjne w prezbiterium kościoła
W ramach realizacji zadania objętego finansowaniem w roku 2021 wykonane zostały następujące prace w obrębie prezbiterium:
Konserwacja powierzchni sklepienia: prace polegały na oczyszczeniu powierzchni wypraw tynkarskich, usunięciu rozluźnionych odspojonych tynków, podklejeniu, naprawie ubytków, scaleniu całej powierzchni sztablaturą wapienną barwioną w masie.
Konserwacja powierzchni ścian: oczyszczenie ręczne powierzchni ścian z wtórnych nawarstwień, podklejenie, uzupełnienie ubytków, wymiana tynków zasolonych w strefie cokołowej na tynki na bazie wapna dołowanego, scalenie powierzchni ścian sztablaturą wapienną barwioną w masie.
Prace zrealizowane dzięki współfinansowaniu przez MSWIA w kwocie 80 000,00 zł. obejmowały swym zakresem konserwację kolumn, polegającą na oczyszczeniu z wtórnych nawarstwień, podklejeniu i uzupełnieniu ubytków, scaleniu kolorystycznym oryginalnie występujących pobiał. W ramach dotacji wykonano także konserwację drewnianych balustrad. Przeprowadzono pełną konserwację polegającym na chemicznym oczyszczeniu warstw farby olejnej, impregnacji przeciwdrewnojadowej, impregnacji strukturalnej drewna, korekcie oraz wymianie uszkodzonych elementów (snycerka oraz uszkodzone detale zostały wyrzeźbione z drewna ), całość scalono kolorystycznie nawiązujące do kolorystyki pierwotnej. Rezultatem przeprowadzonych prac jest przywrócenie dobrego stanu technicznego poszczególnych elementów architektonicznych oraz walorów pierwotnej estetyki.
Wzmocnieniem drewnianej konstrukcji dachowej kościoła
We wrześniu 2020 r. podjęliśmy prace nad wzmocnieniem drewnianej konstrukcji dachowej kościoła oraz prace zabezpieczające wewnętrzne sklepienie kaplicy kościoła w stanie awarii, czyli tzw. „Ratownicze prace konstrukcyjne zagrożonych zawaleniem dachów, murów i sklepień” etap II. Są to bardzo specjalistyczne roboty, które obecnie wykonuje Firma z Wrocławia – Technika WiNK Sp. z o.o.
Prace te dotyczyły więźby dachowej, która wymagała już dawno swej naprawy a która wpływa na trwałość całości obiektu, czyli kościoła. Trwające prace, które nie są widoczne dla wiernych, bo odbywają się nad sklepieniem kościoła dotyczyły wzmocnienia więźby dachowej, która z różnych przyczyn w ostatnich latach została bardzo poważnie naruszona nie tylko przez swą ?starość?, ale także przez interwencję, jak wykazują zrobione wcześniej ekspertyzy.
Konstrukcja więźby jest skomplikowana, wielokrotnie przebudowywana i wzmacniana przez co obecne prace są bardzo utrudnione. Wzmocnienie polega na montażu stalowych prętów po całej długości i po obu stronach kościoła pozwalających na podciągnięcie konstrukcji do góry. Dodatkowo rozpoczęto montaż żelbetowych belek podpierających główne drewniane elementy więźby oraz spinające cały kościół po długości. Do wykonania były również stalowe cięgna zabezpieczające wychyloną ścianę oraz zabezpieczenie wszystkich kamiennych gzymsów stalowymi dociskami w celu uniknięcia kolejnej awarii. Zostaną wykonane wstępne odkrywki wewnętrznego sklepienia w celu opracowania sposobu jego naprawy i demontażu w przyszłości wszystkich zabezpieczeń samego sklepienia, konfesjonału oraz ołtarza kaplicy.
Zawalony był gzyms na długości trzynastu metrów i jest odchylenie ściany o szesnaście centymetrów. Wg. zrobionej wcześniej ekspertyzy gzyms został zawalony na wskutek rozebrania (prawdopodobnie w dobrej wierze i przez przypadek) jego docisków (przeciwwagi), przy wzmocnieniu drewnianych elementów okapowych oraz na wskutek erozji biologicznej, dochodzące przez lata zacieki itp. Natomiast odchylenie ściany na dzisiejszy dzień trudno stwierdzić jego przyczynę, czy nawet od samego początku tak nie wybudowano tego kościoła, bo nikt wcześniej nie robił w tym kierunku badań ani nie przypatrywał się bliżej temu zagadnieniu.
Dopiero zawalony gzyms spowodował, iż bliżej przyjrzano się temu dokonując szczegółowych badań i analiz włącznie z badaniem gruntu, który nie jest najlepszy pod kubaturę tego kościoła. Obecne zmiany hydrologiczne (zmiany poziomu wód gruntowych) nie wpływają korzystnie na jego posadowienie. Te prace, ze względu na dotację z MKiDN będą musiały być zakończone w grudniu tego roku, ale będą wymagały swojej kontynuacji w przyszłym roku. Poniżej publikujemy zdjęcia z prowadzonych prac związanych z wzmocnieniem drewnianej konstrukcji dachowej kościoła oraz prace zabezpieczające wewnętrzne sklepienie kaplicy kościoła.
Od poniedziałku 4 08.2021 r. ruszyły dalsze prace remontowe. Na razie są to prace przygotowawcze związane z instalacją rusztowań w prezbiterium. Prace realizowane będą z dotacji Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Funduszu Kościelnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz środków własnych. Poniżej publikujemy zdęcia z ostatnio podjętych prac.
Dobiegły końca prace II etapu ratunkowego nad więźbą dachową, których zadaniem było wzmocnienie konstrukcji oraz ścian bocznych kościoła, szczególnie ściany, nad którą zawalił się gzyms. Dokonano także naprawy nawy bocznej, która groziła zawaleniem do wnętrza świątyni i uszkodzeniem kolejnej nawy. Prace I etapu zostały zakończone w styczniu br.; natomiast drugiego etapu -rozpoczęły się od razu po świętach wielkanocnych, ale wymagają jeszcze odbioru konserwatorskiego i komisji budowlanych oraz ostatecznego rozliczenia.
W sierpniu 2021 r. przystąpiliśmy do kolejnych prac renowacyjnych wewnątrz świątyni rozpoczynając od prezbiterium. Te działania obejmują remont konserwatorski wnętrza kościoła włącznie z instalacją elektryczną i niskoprądową. Ze względu na dużą kubaturę kościoła prace będą wykonywane etapami, ponieważ projekt zakłada gruntowne odnowienie ścian, odsolenie, odnowienie sztukaterii oraz budowę nowych instalacji elektrycznych i niskoprądowych. Po dokonaniu ekspertyzy ścian stwierdzono, iż wszystkie roboty, w tym ściągnięcie starych warstw farby i inne prace precyzyjne, powinny być wykonywane ręcznie a nie maszynowo.
Wszystkie następne działania uzależnione są od przebiegu remontu więźby dachowej, ponieważ sklepienie w kościele jest pozorne, gdyż po zawaleniu się ponad dwieście lat temu wykonano sklepienie tymczasowe, które obecnie wymaga wzmocnienia i poprawienia. W sklepieniu zlikwidowano wszystkie otwory wentylacyjne, dobrze widoczne jeszcze na zdjęciach przedwojennych, pomimo tego eksperci oceniają jego stan na względnie dobry.
W drugiej połowie września zostanie powołana komisja konserwatorska, na którą zaprosiłem m.in. pana profesora Edwarda Kosakowskiego z Krakowa. Komisja zaopiniuje próby zrekonstruowanych ścian, sztukaterii oraz sklepienia i podejmie decyzję nt. przyjętej metody odnawiania kościoła i jego kolorystyce.
o. Zdzisław Tamioła/red.
Wymiana starych napędów uruchamiających dzwony na wierzy naszej świątyni na nowe
Wspomniane prace wykonali pracownicy firmy z Zakładu Elektronicznego z Gniewczyny Trynieckiej koło Przeworska. Dzięki wykonanym pracom znowu możemy cieszyć się dźwiękiem naszych dzwonów. Przypomnijmy jeszcze imiona dzwonów umieszczonych na wierzy: Duży : Matka Boża – Królowa Polski (700kg); Średni : Stefan Kardynał Wyszyński (290kg); Mały : Ks. Jerzy Popiełuszko (190kg).
Prace remontowe i konserwatorskie w Mauzoleum Piastów
W naszej franciszkańskiej świątyni znajduje się niezwykłe miejsce, gdzie spoczywają prochy ostatnich władców z piastowskiego rodu książęcego. Mowa o Mauzoleum Piastów, które stanowi najstarszą część dawnego kościoła, pochodzącego z XIII wieku. W miejscu dawnego prezbiterium znajduje się kaplica – wspomniane Mauzoleum Piastów Legnickich. Miejsce to należy do najważniejszych zabytków sztuki na Śląsku, jest także najcenniejszym pomnikiem polskości na Dolnym Śląsku. Uznaje się je także za pierwszą na Dolnym Śląsku barokową kaplicę grobową. Ze względu na zły stan, obiekt już od kilku lat poddawany jest pracom budowlano-konserwatorskim, które z roku na rok przywracają piękno temu niezwykłemu miejscu. Prace wykonujemy etapami. Do tej pory pracowaliśmy na dwóch różnych odcinkach.
Dzięki pozyskanym środkom udało się wyremontować elementy konstrukcyjne oraz elewację kaplicy – wyjaśnia o. Jan Janus, proboszcz naszej parafii. Jednak, aby przystąpić do prac restauratorskich musieliśmy uporać się z problemami przylegających empor, konkretnie jednej oraz stropu na kaplicy bocznej, który był w bardzo złym stanie. To była pierwsza i najbardziej istotna praca, choć niewidoczna z zewnątrz. Pochłonęła ona duże nakłady finansowe. Następnie rozpoczęto restaurowanie mauzoleum od strony zewnętrznej – czyli cała elewacja oraz górna i dolna powierzchnia dachu – dodaje o. Janus. Dzięki dotacji, którą otrzymaliśmy z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, mamy możliwość przeprowadzania kolejnych prac restauratorskich.
Obecnie trwają prace wewnątrz obiektu, dokładniej mówiąc ? dokonywana jest renowacja kopuły nakrywającej od góry mauzoleum. Prace te trwają w sumie już 2 lata. Dotychczas udało się odrestaurować elementy dekoracyjne sklepienia, okalające freski, które zostały wyczyszczone i pokryte złoceniami, a także odtworzono pierwotną kolorystykę sklepienia. Następnie podjęte zostały pracuje nad freskami, aby przywrócić im ich należyty blask. Patrząc na te malowidła, które umieszczone są na wysokości 14 m, można zobaczyć ważne wydarzenia z naszej historii. Ośrodkiem całej kompozycji w kopule nakrywającej od góry mauzoleum jest kolisty fresk przedstawiający boga słońca Heliosa. Wokół tej kompozycji rozgrywają się wydarzenia z najstarszych dziejów Piastów i zarazem Polski. Sceny przedstawiają kolejno:
1. Piasta Kołodzieja obejmującego władzę w Polsce.
2. Waleczne rządy Piasta Ziemowita.
3. Chrzest Mieszka I w 966 r.
4. Zjazd gnieźnieński w 1000 r.
5. Wykup ciała św. Wojciecha przez Bolesława Chrobrego.
6. Rządy Kazimierza Odnowiciela – według tradycji fundatora kościoła św. Jana.
7. Bolesława Śmiałego – zwyciężającego królów czeskich i węgierskich.
8. Bolesława Krzywoustego po zwycięstwie nad armią czeską i cesarską w 1109 r.
Patrząc na ogrom prowadzonych prac o. Janus nie kryje wielkiej radości i zarazem wdzięczności wszystkim, którzy przekazują swoją cegiełkę na przywracanie dawnego blasku temu ważnemu dla Legnicy i dla Polski miejscu. O. Janus serdecznie zaprasza po zakończeniu prac do odwiedzenia mauzoleum. ? Warto odwiedzić to miejsce, aby przybliżyć sobie dzieje rodziny ostatnich Piastów Śląskich oraz historię naszego kraju ? dodaje O. Jan informując jednocześnie, iż właśnie zakończył się remont Mauzoleum Piastów. Prace pochłonęły ponad 600 tys. zł, ale efekt robi wrażenie. Zachęcamy więc do zwiedzania tego wyjątkowego miejsca w naszej franciszkańskiej świątyni. Więcej informacji dotyczącej prac konserwatorskich można znaleźć w umieszczonej poniżej relacji.
Zakończono prace w Mauzoleum Piastów – Październik – 2020 r.
Pod koniec października br. zakończono prace w Mauzoleum Piastów, które od 2017 r. były prowadzone pod nadzorem prof. Mieczysława Steca z Krakowa. Prace te dotyczyły odrestaurowania kopuły nakrywającej od góry mauzoleum oraz fresków, w tym plafonu przedstawiającego boga słońca Heliosa, wokół którego znajdują się sceny z najstarszych dziejów Piastów. Poniżej okien znajdują się kompozycje malarskie odnoszące się głównie do dziejów Piastów Śląskich, z których trzy zostały odrestaurowane w 2019 r. Pracom konserwatorskim i restauratorskim poddano też złocone sztukaterie i malowidła w glifach okiennych.
Prace konserwatorskie w 2020 roku obejmowały pięć kaplic i dotyczyły dekoracji sztukatorskich, tablicy erekcyjnej, cokołów pod sarkofagi i kamieniarki architektonicznej dolnej partii Mauzoleum. W dwóch kaplicach, pod przemalowaniami, zachowały się w znacznym stopniu oryginalne malowidła M. Rauchmillera z XVII w. Zostały one odsłonięte, doczyszczone i po przeprowadzeniu konserwacji technicznej zrekonstruowane. Są eksponowane.
Wszystkie te prace zostały odebrane przez Komisję konserwatorską z udziałem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Delegatury w Legnicy. Poniżej publikujemy zdjęcia z Mauzoleum Piastów po zakończeniu prac konserwatorskich.